Bal Hasadı Nedir?
Bal, tüm dünyada sofraları süsleyen ve oldukça sık tüketilen yiyeceklerden biridir. Balın faydaları saymakla bitmez. Vücut direncini artırır, bağışıklık sistemini güçlendirir ve boğaz ağrısı, öksürük gibi hastalıklara iyi gelir.
Bize bu faydalı yiyeceği sunan hayvan ise arılardır. Arılar, dünyadaki ekolojik dengenin temel taşlarından biridir. Öyle ki, arıların yok oluşu demek insanlığın ve devamında tüm ekolojik dengenin yok oluşu demektir.
Peki, biz balı nasıl elde ederiz, bal hasadı nedir ve nasıl yapılır? Bal hasadı, birçok farklı süreçten geçerek tamamlanır. Yani, bal soframıza gelene kadar birçok işlemden geçer. Bu yazımızda da bal hasadının ne olduğunu ve nasıl yapıldığını anlatacağız.
Bal Hasadı Nedir?
Sofralarımıza ulaşan bal öncesinde uzun bir süreçten geçer. Bu sürece kısaca bal hasadı denir. Bal hasadı, arıların kovanlarda ürettiği balın alınması işlemine denir. Kovandan alınan petekler sırları alındıktan sonra bal süzme makinelerinden geçirilir.
Bu işlemin diğer adı ise "bal sağımı” olarak da bilinir. Ancak bu işlem arıların balı sırlamasından sonra yapılmalıdır. Çünkü sırlanmış bal olgunlaşmış baldır. Böylece, balın bozulmasının önüne geçiliyor.
Hemen Toros Dağı Bal Yeni Hasat Petek Bal sipariş edebilirsiniz.
Bal Hasadı Nasıl Yapılır?
Bal hasadı iki aşamadan oluşur. Bunlar hasat öncesi ve sonrası olarak adlandırılır. Bal hasadını yapmak için birçok yöntem bulunur. Bu yöntemlerden hangisini seçeceğiniz tamamen sizin planlama şeklinize bağlıdır.
Hasat sonrası ise balın sofralarımıza ulaşmadan önceki son durağıdır. Bu aşamada bal dinlendirilir ve saklanır. Şimdi bu iki aşamayı daha iyi öğrenelim.
Hasat Yöntemleri:
Silkme, Süpürme Yöntemi
Bu yöntem, daha çok büyük kovanlara sahip olmayan arıcılar arasında sıkça görülür. Bu yöntemde öncelikle kovanın yanına sehpa yerleştirilir. İşleme başlamadan önce körük yakılır. Körük dumanı arıların sakinleşmesini sağlıyor.
Ardından kovanların üzerindeki ballık kuluçkadan ayrılarak sehpanın üzerine yerleştirilir. Daha sonra hem ballığın hem de kuluçkanın üzeri örtülür. Sıra silkeleme işleminde. Bunun için arıcı, bal çerçevesini iki ucundan tutarak hızlı hareketlerle aşağı doğru silkeliyor. Böylece hasat için ballı petek alımı, hızlı ve temiz bir şekilde gerçekleştirilmiş oluyor.
Arı Kaçıran Yöntemi
Bu yöntemde arı kaçıran alet kovanı sıcak ve soğuktan korumak için kullanılan örtü tahtasına monte edilir. Bu alet sayesinde araların kuluçkalıktan yukarı çıkması engellenir. Bu alet bal hasadını kolaylaştıran yöntemlerden biridir.
Bu alet sayesinde arılar, iki-üç gün gibi kısa bir sürede ballığı tamamen boşaltıyor. Böylece arıların uzaklaştığı çerçeveler kolaylıkla alınabiliyor.
Hava Üfleme Yöntemi
Bu yöntemde kovanın içine basınçlı bir hava üflenir. Bu sayede, arılar çerçeveden uzaklaşır. Bu yöntemde de sehpaya ihtiyaç duyuluyor. Sehpa ile kovan uçuş deliği arasına büyük bir bez yerleştirildikten sonra, ballık sehpanın üzerine alınıyor.
Çerçevelere basınçlı havanın püskürtülmesi ile arılar, örtünün üzerine düşüyor. Bu sayede ballı petekler, ballık ile beraber kovandan kolaylıkla ve kısa sürede alınabiliyor.
Hasat sonrası:
Balın Süzülmesi
Ballı petekler kovandan alındıktan sonra bal süzülme işlemine geçilir. Öncelikle, süzülecek çerçevelerde bulunan sırlar sır bıçağı yardımıyla kaldırılıyor. Ardından petekler, elle veya santrifüj (bal süzme) makinesi ile süzülüyor.
Bal süzme işleminin zahmetsiz olması için ise ortam sıcaklığının 25-30 derece olması tercih edilir.
Süzülen Balın Dinlendirilmesi
Bal, süzüldükten sonra bal mumlarının parçalarından ve diğer yabancı maddelerden süzülmesi gerekiyor. Bunun için bal, çok katlı eleklerden geçiriliyor. Bu detaylı işleme karşın balda kimi zaman bazı istenmeyen parçalar kalmaya devam edebiliyor.
Bu durumdan kurtulmak için ise bal büyük dinlenme tanklarında bekletiliyor. Böylece balın içindeki hava kabarcıkları ve bal mumu parçaları balın üstüne çıkıyor ve balı tamamen temizlemek mümkün olabiliyor. Bal dinlendikten ve ideal rengine doğal bir süreç ile kavuştuktan sonra ise ambalajlama aşamasına geçiliyor.
Balların Depolanması ve Saklanması
Balın kristalleşmesi ve ekşimesinin önüne geçmek için uygun depolama koşullarında saklanması gerekir. Ambalajlanmış balların doğrudan güneş ışığı almayan, havadar ve temiz ortamlarda saklanması öneriliyor.
Diğer yandan balın zaman içinde kristalleşmesinin doğal bir olay olduğunu ve bu durumun balın kalitesini hiçbir şekilde etkilemediğini de bilmek gerekiyor.
Bal Hasadı Ne Zaman Yapılır?
Bal hasadı zamanı söz konusu olduğunda net bir mevsimden bahsedilemez. Çünkü bu süre bölgeden bölgeye değişir. Bazı bölgelerde ağustos ayının sonlarında yapılır, bazılarındaysa mayıs ve haziran aylarında yapılabilir. Hatta bal hasadının zamanı kimi yörelerde ise eylül ve ekim aylarını bulabilir. Arıların sırlanması, bu zamanın en önemli belirleyicisidir. Eğer su oranı yeterince düşmemişse bal bozulabilir.
Dolayısıyla peteklerin çoğu sırlandıysa bal hasadı başlayabilir. Bu zamanda saat dilimi söz konusu olduğunda genelde sabahın erken saatlerinde bal sağımı yapılabilir. Ayrıca akşamüstü karanlık vakitlerde de hasat gerçekleşebilir. Çünkü arılar bu zaman dilimlerinde kovanlara saldırmayacaktır.
Bal hasadı yılda kaç kez yapılır?
Bal hasadının yılda 2 ya da 3 kez yapılması mümkündür. Hasat süreci kovan miktarına, hava koşullarına ve çalışan kişilere göre değişir.
Bir arı kovanı kaç kilo bal verir?
Bir arı kovanından çıkan balın kilosu genelde çeşidine göre değişir. Ancak ortalama olarak 15-20 kilo ürün elde edilebilir.
Olgunlaşmış bal nasıl anlaşılır?
Sırlanmış veya olgunlaşmış balı anlamak için su oranına bakmak gerekir. Eğer su oranı yüzde 17-20 düzeyine indiyse olgunlaşmış demektir.